In de zomer van 2018 ontstond grote beroering in het VMBO-onderwijs in Maastricht.
Ook het college van Maastricht en de gemeenteraad toonden zich bezorgd over deze situatie. Voor de raad was dit aanleiding om (op 9 juli 2018) de Rekenkamer Maastricht te verzoeken om de raad te adviseren over twee onderwerpen:
“1. LVO-Maastricht heeft een monopoliepositie in de stad. Velen denken dat die monopoliepositie op zich een grote belemmering is om de problemen toekomstbestendig op te lossen. Anderen denken dat dat niet per se zo hoeft te zijn en dat de toelating van een nieuw bestuur (als zich daar al iemand voor meldt) op zich niet tot betere oplossingen leidt. Onze vraag is dus: is de monopoliepositie van LVO-Maastricht nadelig bij het zoeken naar oplossingen? En zijn er mogelijkheden om, bij het feitelijk bestaan van een monopoliepositie, effectief (toe)zicht te houden op de ontwikkelingen in het onderwijs in de stad.
2. LVO-Maastricht en de Raad zijn al enige tijd in een juridisch traject verwikkeld over de reikwijdte van de formele bevoegdheden van de gemeenteraad. Uiteindelijk is tot een arbitragetraject besloten en die zal naar verwachting eind juli tot een uitspraak leiden. Wat die ook zij, vast staat dat de Raad formeel een bevoegdheid heeft als het gaat om de huisvesting van onderwijsvoorzieningen en waar het openbaar onderwijs betreft zijn die bevoegdheden nog ruimer. Hoe kan de Raad die bevoegdheden effectief uitoefenen, mede gezien de genoemde uitspraak inzake de arbitrage? Welke informatie moet de Raad daarvoor op welk moment krijgen? Welke vraag c.q. opdracht zou de Raad daarvoor bij het College moeten neerleggen?
Het onderwijs en met name de zorg voor de kwetsbaardere leerlingen raakt steeds meer aan de taken mbt Jeugdzorg die de gemeente in 2015 overgedragen heeft gekregen. Ook met oog daarop is een heldere positie van de Raad erg gewenst. Is het mogelijk ook hierover iets in het advies op te nemen?”
De rekenkamer heeft de beantwoording van deze vragen in twee deelrapporten uitgewerkt.
Deelonderzoek I is afgerond in augustus 2018 en behandelt de bevoegdheden van de gemeenteraad inzake het onderwijs, toegespitst op de situatie van het voortgezet onderwijs in Maastricht met het LVO als bevoegd gezag van de scholen voor voortgezet onderwijs. Dit eerste deelrapport maakte deel uit van de raadsstukken van de raadsvergadering van 28 augustus 2018.
Deelonderzoek II is afgerond in november 2018 en behandelt de monopoliepositie van het LVO in Maastricht en de mogelijke gevolgen van die positie voor de onderwijskwaliteit. Over beide deelrapporten heeft de rekenkamer op 6 december 2018 een overleg gevoerd met de raadswerkgroep die is gevormd naar aanleiding van de LVO-problematiek.
Het tweede deel van bovenstaande vraag 2 is nog niet behandeld. Dat onderdeel wil de rekenkamer behandelen in een afzonderlijk onderzoek in 2019.
2018-12: LVO Deelonderzoek II
De deelvraag van de Maastrichtse gemeenteraad van 9 juli 2018 aan de Rekenkamer Maastricht luidde:
Is de monopoliepositie van LVO Maastricht nadelig bij het zoeken naar toekomstbestendige oplossingen en zijn er mogelijkheden om, bij het feitelijk bestaan van een monopoliepositie, effectief (toe)zicht te houden op ontwikkelingen in het onderwijs in de stad.
In het eerste deel van de vraag wordt vastgesteld dát LVO Maastricht een monopoliepositie heeft, die in het tweede deel (bij het feitelijk bestaan van een monopoliepositie) ter discussie gesteld lijkt te worden. Uit de vraag wordt niet duidelijk wie de toekomstbestendige oplossingen zou moeten zoeken. Ook wordt niet onmiddellijk duidelijk wie het (toe)zicht zou moeten houden op de onderwijsontwikkelingen.
Het eerste deel van de vraag wordt beantwoord door de voor- en nadelen van een bestuurlijk monopolie kritisch te beschouwen. Vervolgens verkent de rekenkamer of een bestuurlijk monopolie voldoende waarborgen kan bieden om een goede onderwijskwaliteit te realiseren tegen de achtergrond van de vraag of en in welke mate concurrentie tussen onderwijsinstellingen de onderwijskwaliteit bevordert.
Gemeente Maastricht: Brief gemeenteraad aan Rekenkamer Maastricht inzake LVO-Maastricht
De Rekenkamer Maastricht heeft in 2018 een twee deelonderzoeken uitgevoerd n.a.v. van de in onderstaande brief in juli 2018 verwoorde vraag van de gemeenteraad.
In feite werden drie vragen gesteld:
1 De betekenis van een monopoliepositie
2 De bevoegdheden van de gemeenteraad en
3 De relatie tussen onderwijs en jeugdzorg.
De eerste twee vragen zijn beantwoord in de deelrapportages ‘LVO – Deelonderzoek I. Rapportage Bevoegdheden gemeenteraad on relatie tot LVO’ en ‘LVO – Deelonderzoek II. Rapportage Monopoliepositie en onderwijskwaliteit’.
De derde vraag is zo ruim dat de rekenkamer daar een apart onderzoek aan wil wijden. In februari 2019 zal de rekenkamer een plan van aanpak publiceren over het onderzoek naar de relatie tussen onderwijs en jeugdzorg.
Download Brief gemeenteraad aan Rekenkamer Maastricht inzake LVO-Maastricht